Tachograf. Co to jest? Czy jest obowiązkowy?
Spis treści:
Czy tachograf jest obowiązkowy?
Krótka historia stosowania tachografów
Co to jest tachograf analogowy?
Co gdy kierowca nie korzysta z tachografu?
Obowiązkiem kierowcy jest nie tylko znajomość przepisów. Musi on być również wypoczęty za kierownicą. W związku z łamaniem zasad pracy i odpoczynków, w Europie zostały wprowadzone przepisy dotyczące godzin pracy kierowców. Te trzeba było jednak w jakiś sposób egzekwować. Ta rola została właśnie przypisana obsłudze tachografów.
Czym jest tachograf?
Tachograf to nazwa stanowiąca zbitkę dwóch greckich słów. Pierwszym jest tachos, czyli prędkość. Drugim grapho, czyli zapis. Tak dobrana nazwa jasno wskazuje na jego funkcję. Ma on rejestrować prędkość pojazdu. Choć w rzeczywistości zapisuje dane nie tylko dotyczące prędkości. W jego pamięci zapisują się również informacje o:
- chwilowej prędkości,
- dotyczące czasu pracy kierowcy, w tym czasu prowadzenia pojazdu,
- dystansie pokonanym wyrażonym w kilometrach,
- przerwach w czasie jazdy,
- czasie odpoczynku,
- aktywności kierowcy,
- czasie otwarcia obudowy tachografu.
Tachograf nie pomoże zatem podczas kształtowania nawyków odpowiadających za ekonomiczną jazdę samochodem. On ma pozwolić na egzekwowanie przepisów dotyczących czasu pracy i odpoczynku. Dane z tachografu mają stanowić potwierdzenie przestrzegania prawa. O jego używanie powinien w takim samym stopniu dbać kierowca, jak i przewoźnik odpowiadający za transport drogowy.
Czy tachograf jest obowiązkowy?
Wiemy już, do czego służy tachograf. Warto zatem wiedzieć jakie pojazdy muszą być wyposażone w tachograf. W kategorię tą łapią się samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) przekraczającej 3,5 tony oraz autobusy przystosowane do przewozu więcej niż 9 osób razem z kierowcą.
Krótka historia stosowania tachografów
Na terenie Unii Europejskiej tachografy zostały uznane za obowiązkowe wyposażenie na podstawie rozporządzenia z dnia 20 grudnia 1985 r. Weszło ono w życie 29 września 1986 r. Konwencja AETR regulująca używanie tachografów weszła w życie 31 lipca 1985 r. Kolejna kluczowa data to 1 maja 2006 r. Od tego momentu każdy pojazd musi być wyposażony w tachograf cyfrowy. 15 czerwca 2019 r. pojawiły się tzw. inteligentne tachografy, a 21 sierpnia 2023 r. zmieniły się one w inteligentne tachografy drugiej generacji. Początkowo druga generacja stanie się standardem tylko w nowych pojazdach. Od 20 sierpnia 2025 r. urządzenia te będą musiały być zamontowane w każdej ciężarówce.
Ważną datą jest też 1 lipca 2026 r. Wtedy na mocy nowych przepisów drogowych urządzenie rejestrujące stanie się obligatoryjne w przypadku busów jeżdżących na trasach międzynarodowych. Busów o DMC mniejszym, niż 3,5 tony.
Co to jest tachograf analogowy?
Analogowy tachograf rejestruje czas pracy i zakończenia pracy kierowcy na wykresówkach, które są umieszczone w tzw. tarczkach. Tutaj dane są rejestrowane na zasadzie wykresu. Tachografy analogowe rejestrują mniejszą ilość informacji. Te nadal okażą się jednak mocno przydatne w czasie ewentualnej kontroli drogowej prowadzonej przez jednostkę ITD lub policję.
Jeżeli w transporcie wykorzystywany jest tachograf analogowy, kierujący ma dodatkowe obowiązki. Bo na wykresówce muszą się znaleźć dane kierowcy, ale także numer rejestracyjny samochodu, daty i miejsca rozpoczęcia oraz zakończenia pracy. Zapisują one okres pracy liczony przez maksymalnie 24 godziny.
- Warto pamiętać o tym, że urządzenia tego typu są dopuszczone wyłącznie w pojazdach rejestrowanych przed 1 maja 2006 r. Poza tym, w razie ich awarii, właściciel środka transportu ma obowiązek wymiany urządzenia na cyfrowe.
Co to jest tachograf cyfrowy?
Bardzo łatwo określić, czym jest tachograf cyfrowy. To dodatkowe urządzenie przypominające nieco radio samochodowe starego typu. Obsługa tachografu cyfrowego jest niezwykle prosta. Wystarczy włożyć do niego kartę kierowcy. System zaczyna rejestrować parametry jazdy, a następnie przechowuje je w pamięci przez okres 12 miesięcy. W związku z jego działaniem można zadać co najmniej kilka pytań. Warto odpowiedzieć na każde z nich.
- Skąd wziąć kartę kierowcy? Ta jest imiennie wydawana w Wydziale Komunikacji na wniosek osoby, która posiada właściwą kategorię prawa jazdy. Zupełnie jak prawo jazdy, dowód rejestracyjny czy niegdyś naklejka rejestracyjna na szybę. Dokument jest drukowany przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych.
- Jak odbywa się odczyt danych z pamięci tachografu cyfrowego? Zarówno kierowca, jak i kontrolujące go służby mogą uzyskać dane z tachografu cyfrowego poprzez wydruk.
- Czym są inteligentne tachografy? Niektóre dane pojazdu zapisują automatycznie. Tak dzieje się w przypadku przekroczenia granicy. Poza tym są w stanie punktować operacje załadunków i rozładunków wraz z ich lokalizacją. Urządzenia takie mogą działać zarówno ze starymi, jak i nowymi kartami kierowców. To także one staną się standardem w pojazdach o DMC powyżej 3,5 tony, a więc popularnych busach. Do pobierania danych z tachografu takiego typu konieczny jest czytnik tachografu VDO.
Co gdy kierowca nie korzysta z tachografu?
Jeżeli Inspektorat Transportu Drogowego lub policja wykażą, że w pojeździe nie działa tachograf, kierowca powinien się liczyć z poważnymi konsekwencjami. Otrzyma mandat wynoszący co najmniej 2000 zł. Poza tym straci na 3 miesiące prawo jazdy. Na tym jednak nie koniec, bo wyłączenie pracy tachografu oznacza też konsekwencje dla przewoźnika. Muszą się oni liczyć z mandatem, którego minimalna wartość to 5000 zł.
- Zgubiona karta kierowcy? To żadne wytłumaczenie. Identycznie jak ze zgubionym dowodem rejestracyjnym, należy wyrobić nową. Taka wymówka nie uratuje kierującego przed poważnymi konsekwencjami.
