1. Strona główna
  2. Poradniki motoryzacyjne
  3. Eksploatacja
  4. Przegrzanie silnika – przyczyny, objawy i sposób naprawy
Eksploatacja

Przegrzanie silnika – przyczyny, objawy i sposób naprawy

Gdy podczas jazdy zaobserwujesz wzrost temperatury lub wydobywającą się parę spod maski musisz się niezwłocznie zatrzymać. Dalsza jazda na niesprawnym układzie chłodzenia może doprowadzić do poważnej awarii, co może wiązać się z wysokim kosztem naprawy. Co powoduje przegrzanie silnika i jakie są najpopularniejsze objawy? Przeczytaj już teraz!

Motointegrator.com
08/02/2023
Przegrzanie silnika – przyczyny, objawy i sposób naprawy

Spis treści:

  1. Dlaczego może dojść do przegrzania silnika?

  2. Przegrzanie silnika – objawy

  3. Przegrzewanie się silnika – przyczyny wzrostu temperatury i usterki układu chłodzenia

  4. Przegrzany silnik – co robić w takiej sytuacji?

  5. Skutki przegrzania silnika – czego spodziewać się u mechanika?

  6. Jak dbać o układ chłodzenia, by nie doszło do przegrzania silnika?

Dlaczego może dojść do przegrzania silnika?

Temperatura silnika jest jednym z parametrów jego pracy. Gdy jest za niska, smarowanie silnika nie będzie odpowiednie, a spalanie mieszanki może nie zachodzić w optymalny sposób. Dlatego większość jednostek napędowych jest projektowana w taki sposób, by w czasie pracy jak najszybciej osiągnąć i utrzymać temperaturę około 95 st. C, co jest bliskie wrzeniu wody.

W układzie chłodzenia panuje ciśnienie wyższe od atmosferycznego, dzięki czemu woda będzie wrzeć powyżej 100 st. C. ale nieznacznie. W zależności od użytego płynu zacznie się to dziać w przedziale 105-120 st. C. 

objawy przegrzania silnika

Istotny jest także fakt, że silniki spalinowe mają stosunkowo niską sprawność mechaniczną, na w przedziale od około 30% dla jednostek benzynowych do 50% dla turbodoładowanych diesli. Oznacza to, że co najmniej połowa energii spalania paliwa zamieniana jest na ciepło. 

Wystarczy niewielka awaria, by układ chłodzenia nie był w stanie poradzić sobie z odprowadzeniem energii cieplnej na zewnątrz, w takiej sytuacji rośnie temperatura silnika podczas jazdy, aż w pewnym momencie płyn zaczyna wrzeć („gotować się”). 

banner-slide-0
banner-slide-1
banner-slide-2

Przegrzanie silnika – objawy

Jak sprawdzić, czy silnik jest przegrzany? O przegrzaniu silnika poinformuje Cię wskaźnik temperatury cieczy chłodzącej. Oznaczony jest on piktogramem termometru zanurzonego w płynie. W samochodach z USA może być też opisany słownie (Water). Jeżeli wskazówka dojdzie do czerwonego pola – temperatura jest za wysoka. Zwykle w takim momencie zapala się też odpowiednia kontrolka na desce rozdzielczej. 

Dodatkowymi symptomami mogą być:

  • niepoprawnie działające układy ogrzewania i klimatyzacji;

  • zapach płynu chłodniczego dostający się do kabiny;

  • spadek mocy, opóźniona reakcja na gaz. 

Przegrzewanie się silnika – przyczyny wzrostu temperatury i usterki układu chłodzenia 

Objawy przegrzania silnika mogą pojawić się z dwóch powodów:

  • nieodpowiednie warunki pracy;

  • awarie lub błędy w obsłudze mechanicznej.

Temperatura może wzrosnąć w sprawnym silniku – zwykle dzieje się tak w korku, gdy auto pracuje, ale pęd powietrza nie wspomaga chłodnicy w odprowadzaniu ciepła. Drugą przyczyną przegrzania może być długotrwała jazda na wysokich obrotach. Obciążenie silnika jest wtedy bardzo duże i ilość ciepła może przekroczyć wydajność układu chłodzenia. Taka sytuacja może mieć miejsce szczególnie w samochodach z tuningowanymi silnikami, w których właściciel nie zmodyfikował układu chłodzenia.

przegrzanie silnika przyczyzny

Częściej do przegrzany silnik jest wynikiem awarii. Jakie są najczęstsze z nich?

Wycieki płynu chłodzącego

Do wycieku może dojść w wyniku uszkodzenia węża, chłodnicy, króćców wodnych lub połączeń między elementami. Wydajność chłodzenia jest zależna od objętości płynu, gdy jest go mniej niż zalecane, wydajność znacznie spada. 

Wycieki najłatwiej jest zauważyć, regularnie sprawdzając poziom płynu w zbiorniczku wyrównawczym (zawsze na zimnym silniku). Jeżeli go ubywa, to oznacza wyciek lub problem ze szczelnością głowicy. Większe wycieki można zaobserwować w postaci zacieków, „spoconych” węży czy innych elementów układu chłodzenia.

Sprawdź również: O czym warto pamiętać przy dolewaniu płynu chłodniczego? Zobacz!

Wypalona uszczelka pod głowicą 

Uszkodzenia uszczelki pod głowicą często są skutkiem przegrzania silnika, ale często to także przyczyna dalszych problemów. Mogłeś zagotować silnik w korku, a teraz zauważasz problem z temperaturą i ubytek płynu? To najpewniej problem z uszczelką. Płyn chłodniczy dostaje się do cylindrów, przy niewielkim przecieku wyparowuje w wyniku spalania, przy większym zaczyna mieszać się z olejem, powodując jego degradację.

Objawami usterki szczelności głowicy jest spadek mocy i większa ilość pary wodnej wydobywająca się z rury wydechowej. Samochód będzie się także szybciej przegrzewał, ponieważ traci płyn, a jego obieg nie jest w pełni sprawny.

Uszkodzony termostat

Objawy usterki termostatu to zwykle zbyt wolne nagrzewanie się silnika. Termostaty są budowane w taki sposób, by w razie awarii ich zawór był otwarty. Zadaniem tego elementu jest otwieranie i zamykanie pełnego obiegu płynu chłodniczego. Gdy silnik jest zimny, chłodziwo krąży tylko w jego wnętrzu, gdy temperatura wzrasta, termostat otwiera zawór na przewodzie prowadzącym do chłodnicy. 

W rzadkich przypadkach termostat zacina się w pozycji zamkniętej. Gdy tak się stanie, temperatura płynu początkowo rośnie prawidłowo, ale nie stabilizuje się, tylko stale rośnie aż do wrzenia. 

Awaria wentylatora chłodnicy

Większość współczesnych samochodów ma elektryczne wentylatory chłodnicy, niektóre starsze auta wyposażone były w wentylator napędzany przez pasek osprzętu, gdzie za jego załączanie i rozłączanie odpowiadało sprzęgło wiskotyczne

kobieta zastanawia się co robić gdy dojdzie do przegrzania silnika

W autach z wentylatorem elektrycznym usterki najczęściej wynikają z zawieszenia się szczotek lub innej awarii mechanicznej silnika wentylatora, wypalenia się styku lub zerwania przewodów zasilających, awarii czujnika temperatury. 

Wentylator może się z powyższych powodów nie włączyć, a w przypadku niektórych usterek silnika, pracować ze zmniejszoną mocą. Nieprawidłowy styk zasilania może powodować przerywaną pracę. 

Sprzęgło wiskotyczne działa na podstawie płynu, który zwiększa swoją lepkość wraz z temperaturą. Wewnątrz sprzęgła znajdują się tarczki zanurzone w specjalnym oleju. Gdy wzrasta temperatura, tarcie pomiędzy nim a tarczkami jest coraz większe i z coraz mniejszym poślizgiem wentylator łączy się z wałem. Pozwala to na płynny wzrost prędkości pracy wentylatora wraz z podwyższaniem się temperatury. Usterki „wiskozy” zwykle wynikają z jej zużycia lub uszkodzeń mechanicznych.

Przeczytaj także: Wentylator chłodnicy – kiedy się włącza i dlaczego? Wyjaśniamy!

Uszkodzenia pompy wody

Obniżenie wydajności pracy pompy lub jej zatrzymanie szybko doprowadzi do przegrzania silnika. Zwykle objawia się bardzo szybkim wzrostem temperatury. Płyn nie krąży w układzie i nagrzewa się w kilka chwil. 

Uszkodzenia pompy wody wynikają przeważnie z tego, że nie została ona wymieniona wraz z rozrządem i uległa zużyciu. Przeważnie dochodzi do zatarcia łożysk w wyniku przecieków i korozji lub zerwania połączenia wirnika z wałkiem. 

Przegrzany silnik – co robić w takiej sytuacji?

Jeżeli do wzrostu temperatury doszło z powodu niesprzyjających warunków (upał w korku, szybka jazda, np. po torze), powinieneś się zatrzymać w bezpiecznym miejscu i pozwolić silnikowi się schłodzić. Nie wyłączaj od razu motoru, ponieważ potrzebne Ci będzie zasilanie elektryczne. Ustaw prędkość nawiewu i temperaturę ogrzewania na maksimum. Dzięki temu w układzie chłodzenia otworzy się dodatkowy obwód, do nagrzewnicy, która jest skonstruowana bardzo podobnie do chłodnicy. Płyn ze zbiorniczka wyrównawczego trafi do układu, zwiększając objętość chłodziwa, a dodatkowy wymiennik ciepła przyspieszy obniżenie temperatury.

przegrzewanie się silnika w samochodzie

Otwórz maskę, aby ułatwić wymianę powietrza w komorze silnika. Gdy temperatura silnika zacznie spadać, wyłącz silnik i odczekaj kilkanaście minut, aż ostygnie. Możesz ruszać dalej w trasę. 

Ogrzewanie możesz włączyć wcześniej, gdy zauważysz, że rośnie temperatura silnika podczas jazdy w korku. Może być to niekomfortowe, szczególnie w okresie upałów, ale może uratować silnik przed uszkodzeniem. 

Przegrzany silnik w wyniku awarii – co zrobić?

Jeśli temperatura silnika wzrasta nadmiernie w czasie normalnej eksploatacji lub dzieje się to zbyt szybko, zwykle wynika to z awarii. Najczęstsze z nich opisaliśmy powyżej. Co zrobić, gdy przydarzy Ci się to w trasie? 

Zależy to przede wszystkim od charakteru awarii. Część problemów możesz usunąć na drodze lub za pomocą środków dostępnych w sprzedaży na stacjach benzynowych. Jeżeli przyczyną jest wyciek, możesz go zlokalizować i prowizorycznie uszczelnić. Regularnie uzupełniając płyn chłodniczy, powinieneś dojechać do celu. Przed rozpoczęciem inspekcji, pamiętaj o zachowaniu ostrożności, temperatura płynu przy przegrzanym silniku przekracza ponad 100 stopni C. Pod żadnym pozorem nie odkręcaj korka zbiorniczka wyrównawczego. Ciśnienie w układzie chłodzenia może spowodować wystrzelenie gorącego płynu, co może doprowadzić do poważnych oparzeń. Płyn możesz dolać po ostygnięciu silnika, zwykle trzeba odczekać około 30 minut. 

Sprawdź poziom płynu w zbiorniczku wyrównawczym. Jeżeli jest bardzo niski, doszło do jego ubytku. Poszukaj wycieku, obejrzyj przewody gumowe, chłodnicę i połączenia. Niekiedy problemem jest poluzowanie się opaski i zsunięcie się węża. Gdy znajdziesz wyciek, zatamuj go. Możesz użyć prowizorycznych metod, zakleić taśmą, owinąć tkaniną lub kawałkiem gumy i opaską zaciskową. Jeśli znajdziesz wyciek wewnątrz chłodnicy, możesz kupić na stacji benzynowej specjalny preparat, który ma za zadanie uszczelnić go od wewnątrz. 

Jeżeli nie znalazłeś żadnego wycieku, oznacza to prawdopodobnie uszkodzenie uszczelki pod głowicą lub głowicy. W jego wyniku dochodzi do ubytku płynu do cylindrów, a nie na zewnątrz. Dalsza jazda autem z taką usterką jest kiepskim pomysłem i jeżeli się na nią zdecydujesz, musisz pamiętać, że możesz całkowicie zniszczyć silnik. Dolewanie płynu niewiele da, najlepiej zadzwonić po pomoc drogową. Tak samo powinieneś się zachować w przypadku uszkodzenia pompy wody.

przegrzany silnik samochodowy

Częstą awarią jest uszkodzenie wentylatora. Na drodze możesz spróbować poprawić połączenie elektryczne. Jeżeli doszło do zawieszenia się szczotek silnika, pomóc może płukanie jego korpusu, np. za pomocą trzonka wkrętaka. W czasie jazdy w trasie wentylator pełni mniej istotną funkcję i jadąc spokojnie, stale obserwując temperaturę, możesz dojechać do celu mimo tej usterki. W razie potrzeby możesz użyć wentylatora nagrzewnicy, włączając ogrzewanie wnętrza auta.

Skutki przegrzania silnika – czego spodziewać się u mechanika?

W zależności od tego, do jakiej awarii doszło, oraz ile razy i jak bardzo przegrzał się silnik, może prowadzić to do różnych skutków dla samej jednostki napędowej. 

Przegrzewanie silnika zwykle w pierwszej kolejności prowadzi do uszkodzenia uszczelki pod głowicą. Jeżeli do tego dojdzie, to awaria pogłębi objawy przegrzania i powoduje, że będzie do tego dochodzić częściej. 

Uszkodzenie uszczelki powoduje wypływanie płynu chłodniczego do wnętrza silnika i mieszanie się go z olejem, który traci swoje właściwości, zmieniając się w gęstą papkę o musztardowej barwie. W wyniku tego silnik nie ma smarowania i zaczyna się zacierać. 

Przy bardzo mocnym przegrzaniu silnika, zwykle wynikającym z całkowitego braku chłodziwa lub ekstremalnych obciążeń w wyniku temperatury, rośnie objętość elementów wewnętrznych jednostki napędowej. Najbardziej „puchną” tłoki, które przestają mieścić się w cylindrach. Zwiększa się tarcie i opór, z jakim pracuje silnik, aż do momentu, gdy naprężenia przekroczą krytyczną granicę. Zwykle dochodzi do pęknięcia korbowodu, który może nawet wybić dziurę w bloku. Jeśli zatrzymasz się, zanim dojdzie do całkowitego zniszczenia silnika, skończy się jedynie jego remontem. Jeśli pęknie blok, konieczna jest wymiana jednostki napędowej. 

Gdy dojdzie do awarii wentylatora, pompy wody, wycieków lub przyczyną jest uszkodzony termostat, objawy łatwo usunąć.  Jeśli odpowiednio szybko zareagowałeś symptomy, zwykle wystarczy wymienić uszkodzone elementy. 

Zauważasz pierwsze symptomy przegrzewającego się silnika? Znajdź w swojej okolicy warsztat w Motointegrator.com. 

Jak dbać o układ chłodzenia, by nie doszło do przegrzania silnika?

By zachować sprawność silnika, warto poprawnie go eksploatować. Gdy pojawią się pierwsze objawy przegrzania, nigdy ich nie ignoruj. Włącz ogrzewanie lub zatrzymaj się, by silnik mógł ostygnąć. Jeśli zdarza się to częściej, koniecznie udaj się do mechanika. Regularnie sprawdzaj poziom płynu w zbiorniczku wyrównawczym, dzięki temu szybko zauważysz nieprawidłowości.

Ważne jest także używanie odpowiednich płynów chłodniczych. Dolewanie do zbiorniczka wody powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach awaryjnych i tak rozwodniony płyn powinien być, jak najszybciej zmieniony. Chłodziwa mają wyższą od wody temperaturę wrzenia, a co najważniejsze, o wiele niższą temperaturę zamarzania. Silniki, w których układzie chłodzenia jest woda, mogą zimą zostać rozsadzone przez lód, dlatego w czasach gdy była ona powszechnie stosowana do chłodzenia silników, w okresie mrozów, należało spuszczać wodę przed każdym dłuższym postojem. 

Przy wymianie rozrządu nie daj się skusić wizji niewielkiej oszczędności i zawsze wymień pompę płynu chłodzącego.

Jeżeli zadbasz o układ chłodzenia w powyższy sposób, najpewniej uda Ci się uniknąć przegrzania silnika. Jeśli do niego dojdzie, jesteś przygotowany dzięki temu artykułowi.

Znajdź warsztaty wykonujące usługę naprawy układu chłodzenia w swojej okolicy:

Rekomendowane przez Motointegrator.com

Zobacz wszystkie poradniki

Masz problem z samochodem? Zarezerwuj wizytę w najbliższym warsztacie

Zobacz wszystkie warsztaty