Rotowanie opon – co to jest i jak to robić?

Spis treści:

1. Rotacja opon – dlaczego warto?
2. W jakich samochodach powinno się rotować opony?
3. Zamiana opon miejscami – kiedy to robić?
4. Jak rotować opony?

Z sygnałów, jakie dostajemy od naszych ekspertów z działów obsługi klienta, wynika, że wśród kierowców świadomość korzyści, jakie niesie ze sobą rotowanie opon, wciąż jest nikła. Tymczasem obok regularnych kontroli ciśnienia, wyważania oraz odpowiedniego przechowywania, rotowanie opon to jedna z najważniejszy praktyk pozwalająca utrzymać ogumienie w optymalnej kondycji przez długi czas. Na czym polega rotowanie opon? Dlaczego i jak często powinniśmy stosować ten zabieg i jak rotować opony w zależności od rodzaju bieżnika? 

Rotacja opon – dlaczego warto?

W rotowaniu opon, czyli zamienianiu ich miejscami chodzi przede wszystkim o to, aby bieżnik każdej opony zużywał się równomiernie. U podstaw tej praktyki leży fakt, że opony samochodu osobowego wykonują różną pracę w zależności od osi, na której się znajdują, przez co są eksploatowane w różnym stopniu.

Wielu kierowców zdaje sobie sprawę, że nieprawidłowa zbieżność kół i wady w ustawieniu geometrii zawieszenia, z czasem negatywnie odbijają się na oponach. Jednak specyfika samochodu osobowego sprawia, że nawet przy prawidłowych nastawach zbieżności i geometrii, opony poddawane są różnym obciążeniom. 

Znacznie większą pracę wykonują opony na osi napędzanej. Jest to najczęściej oś przednia, czyli skrętna, co także wpływa na szybsze zużycie w porównaniu z oponami osi tylnej. Kolejnym czynnikiem, który powoduje, że przednie opony w aucie FWD zostają wyeksploatowane szybciej, jest obciążenie układem napędowym, który powoduje, że na koło działa większa siła skierowana do nawierzchni. Przednia oś jest wyposażona w mocniejsze hamulce, ponieważ w momencie hamowania dystrybucja siły jest jeszcze bardziej przesunięta ku przodowi. W czasie przyspieszania i skrętu opona trze o asfalt z dużą siłą. 

Sytuacja wygląda nieco inaczej w samochodach RWD (napęd na tylną oś) z napędem na 4 koła. W autach tylnonapędowych z klasycznym układem napędowym (silnik z przodu), dysproporcja obciążenia kół jest dużo niższa. Przednie opony dalej przyjmują większość sił hamowania, zużywają się w skręcie i są przeważnie mocniej dociążone, ale nie przenoszą momentu obrotowego silnika na asfalt. Zużywają się więc w mniejszym stopniu przy przyspieszaniu i w trakcie jazdy. 

Auta, które z powodu konstrukcji mają rozkład masy na osiach bliski 50:50, z silnikiem centralnie, układem transaxle (silnik z przodu, skrzynia biegów przy tylnej osi), czy odpowiednio zaprojektowanych aut z klasycznym układem napędowym, zużywają opony na obu osiach niemal równomiernie. 

W samochodach z napędem na obie osie, zużycie opon zależeć będzie od typu napędu i rozdziału momentu pomiędzy osiami. Przeważnie przy stałym napędzie 4x4, opony przednie będą zużywać się szybciej od tylnych, ale różnica nie będzie tak duża jak w samochodach FWD. Jeżeli napęd na jednej z osi załącza się jedynie w razie potrzeby, to auto zwykle napędzane jest na jedną oś. Specyfika zużycia opon zależy wówczas od tego, która z osi jest napędzana na stałe, a która dołączana. 

W jakich samochodach powinno się rotować opony?

Ze względu na to, że w autach z napędzaną tylną osią przednia pozostaje tą kierowaną, ważniejsze jest w nich równomierne zużycie opon na obu osiach. Dlatego w przypadku takich aut powinno się wymienić cały komplet ogumienia, gdy zauważysz zużycie na jednej osi. Rotacja opon nie ma zbyt wiele sensu, ponieważ bez względu na to, na której z osi będą bardziej zużyte z nich, właściwości jezdne i bezpieczeństwo samochodu spadnie.

Przeczytaj także: Jak sprawdzić rozmiar opon samochodowych?

To samo można powiedzieć o autach ze stałym napędem na cztery koła (np. Audi z napędem Quattro lub wiele aut terenowych). Jeżeli w samochodzie na stałe napędzana jest oś przednia, a dołączana tylna (rozwiązanie często spotykane w SUV-ach klasy średniej, np. Nissanie Qashqaiu czy VW Tiguanie), rotacja opon daje korzyści i warto ją regularnie przeprowadzać.

Zamiana opon miejscami przynosi największe korzyści w samochodach z silnikiem z przodu i napędzaną osią przednią (FWD). To właśnie przy takiej budowie układu napędowego, dysproporcja sił pomiędzy osiami jest największa, a przednie opony mają o wiele większe znaczenie dla bezpieczeństwa od tylnych. Proporcjonalnie do ilości przejechanych kilometrów, różnica w głębokości bieżnika między oponami przedniej i tylnej osi będzie się powiększać. Rotowanie opon pozwala tę różnicę zniwelować, dzięki czemu zapewnia dłuższą eksploatację ogumienia. Dodatkowo gwarantuje bardziej przewidywalne zachowanie auta w czasie gwałtownych manewrów ze względu na mniejsze rozbieżności w poziomie przyczepności, jaki oferują przednia i tylna oś. Przekłada się to więc na bezpieczeństwo jazdy. 

Musisz też pamiętać, że nie wszystkie samochody mają takie same opony z przodu i z tyłu. Niektóre modele aut, szczególnie sportowe, mają różne ogumienie. Na przykład w Porsche 911 Carrera obecnej generacji (992) z przodu montowane są opony 235/35 R20, a z tyłu 305/30 R21. Taka sytuacja zdarza się niekiedy też w bardziej popularnych autach i wówczas rotowanie opon nie jest możliwe.

Znajdź warsztaty wykonujące usługę ustawienia geometrii i zbieżności kół w swojej okolicy:

Zamiana opon miejscami – kiedy to robić?

Skoro wiemy już, dlaczego w naszym aucie powinniśmy zamieniać opony miejscami, pojawia się kolejna istotna kwestia – jak często to robić? Zakłada się, że dystans przejechany pomiędzy rotacjami opon dla przeciętnego hatchbacka o mocy w granicach 100 KM wynosi około 10 000 km. 

Nie ma jednak określonego przebiegu, po jakim pojawiają się dysproporcje w zużyciu bieżnika między oponami osi przedniej i tylnej. W dużej mierze zależy to od masy i mocy pojazdu, naszego stylu jazdy i samej opony. Dlatego ważne jest kontrolowanie głębokości bieżnika i reagowanie, jeżeli stwierdzimy znaczącą różnicę między oponami przedniej i tylnej osi.

Należy także pamiętać, że jeżeli przednie opony zużyte są nadmiernie, to nie należy ich przekładać na tył, a niezwłocznie wymienić. Chociaż tylna oś ma nieco mniejsze znaczenie od przedniej w samochodach FWD, to jazda na bardzo płytkim bieżniku nie jest bezpieczna. Jeżeli opony na tylnej osi są jeszcze w dobrym stanie, możesz je zostawić i kupić tylko dwie, na przednią oś. Po następnym sezonie ocenisz, czy zamiana opon będzie zalecana.

Dobrą okazją do rotacji opon jest sezonowa wymiana ogumienia. Z tego względu przy zdejmowaniu opon, warto zaznaczyć na nich pozycję, jaką zajmowały na osiach auta. Ułatwi to późniejszą zmianę. Zwykle wykonuje się napisy, białym markerem na boku opony, opisując skrótowo oś i stronę auta. PP oznaczać będzie przednią prawą, a TL tylną lewą oponę (analogicznie PL i TP). 

Jak rotować opony?

Opony powinniśmy rotować według określonych schematów. Zależą one w pierwszej kolejności od budowy bieżnika opony. Może być ona:

• symetryczna;
• asymetryczna;
• kierunkowa.

Odkąd producenci ogumienia zaczęli oferować opony z bieżnikami kierunkowymi i asymetrycznymi, te schematy uległy drobnym komplikacjom. Należy zauważyć, że w przypadku bieżnika, w którym określony jest kierunek toczenia (kierunkowy) lub, w którym część zewnętrzna jest różna od części wewnętrznej (asymetryczny), opony możemy przekładać tylko po jednej stronie pojazdu. W przypadku opon z bieżnikiem symetrycznym koła można przekładać, zarówno pomiędzy osiami, jak i stronami auta.

Rotacja opon symetrycznych jest najprostsza, wystarczy zmierzyć głębokość bieżnika i lepsze opony zamontować na osi napędzanej. Jeżeli wiesz, gdzie była zamontowana dana opona, optymalna jest zamiana opon na krzyż. Przednia prawa powinna trafić na lewy tył itd. Opony ścierają się nie tylko nierównomiernie w zależności od osi, ale także, w mniejszym stopniu, niesymetrycznie, ze względu na siły działające w zakręcie. 

Opony asymetryczne, muszą być zamontowane odpowiednią stroną bieżnika do zewnątrz auta. Kierunkowe muszą obracać się w wyznaczonym kierunku. Jeżeli nie będziesz przestrzegać tych zaleceń, nie będą one pracować nieprawidłowo. Nie zapewnią przyczepności ani prawidłowego odprowadzania wody, co może skończyć się tragicznie. Dlatego w tego typu oponach możliwe jest jedynie przełożenie opon pomiędzy osiami z tej samej strony. Przednia lewa opona może trafić na lewy tył, a tylna prawa na prawy przód (i oczywiście na odwrót). 

Przeczytaj także: Profil opony samochodowej a bezpieczeństwo. Czym jest profil opony i jaki rozmiar opony sprawdzi się na co dzień?

W razie wątpliwości powinieneś upewnić się, czy strzałki na bokach opony symbolizujące kierunek toczenia skierowane są do przodu (w przypadku opon kierunkowych) lub czy oznaczenie „outside” znajduje się po zewnętrznej stronie auta (w przypadku opon asymetrycznych).

Warto zwrócić uwagę na specyficzny przypadek, gdy nie kupujesz w tym samym sezonie całego kompletu opon, a jedynie ogumienie na jedną oś. Stosunkowo często zdarza się, że po sezonie opony przednie są już krytycznie zużyte, a tylne mają jeszcze akceptowalną głębokość bieżnika. W takiej sytuacji wiele osób decyduje się oszczędzić pieniądze i kupić tylko dwie opony. Po następnych kilkudziesięciu tysiącach kilometrów na tych oponach także opony tylne najpewniej ulegną zużyciu. W takim przypadku zalecana jest rotacja opon, polegająca na tym, że przednie, używane opony, powinny trafić na tył, a nowe zamontowane na przedniej osi. 

Szukasz kogoś, kto pomoże Ci w rotacji opon? Wejdź na stronę Motointegrator.com i znajdź odpowiedniego fachowca!